Visa kỹ năng đặc định là một chương trình còn khá mới, có hiệu lực từ năm 2019 trở đi của Chính phủ Nhật. Và Việt Nam là một trong số ít các quốc gia có ký kết với Nhật Bản để giúp lao động Việt có nhiều cơ hội hơn trên xứ Phù tang cũng như bù đắp sự thiếu hụt nhân sự nghiêm trọng tại Nhật Bản. Trong bài viết này, iSempai sẽ gửi tới bạn những thông tin mới nhất và cũng là trọng yếu nhất mà bạn cần nắm được.
I. Giới thiệu chung về Visa kỹ năng đặc định
Visa kỹ năng đặc định, hay còn gọi là visa tokutei Ginou, một loại visa mới được Chính phủ Nhật thông qua nhằm giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động ngày càng trầm trọng. Ngày 8/12/2018 Chính phủ đã chính thức thông qua 2 tư cách lao động dành cho Thực tập sinh Nhật Bản và chính thức có hiệu lực vào tháng 4/2019 với tên gọi là visa kỹ năng đặc định (特定技能).
So với visa lao động (技術・人文知識・国際業務) thực tập sinh có cơ hội tiếp cận với nhiều ngành nghề, lĩnh vực hơn. Bên cạnh đó là nhiều chính sách được nới lỏng hơn, ví dụ yêu cầu liên quan đến bằng cấp, chuyên môn,…
Về cơ bản, Visa kỹ năng đặc định được chia thành 2 loại đó là Visa kỹ năng đặc định loại 1 (特定技能１号) và Visa kỹ năng đặc định loại 2 (特定技能２号). Đi cùng với đó là các điều kiện xét tuyển, ngành nghề được phép hoạt động trong 2 loại visa này cũng có những khác biệt nhất định.
II. Đối tượng của chương trình visa đặc định
Theo quy định được thống nhất trong bản ghi nhớ hợp tác (MOC), phía Nhật Bản chỉ tiếp nhận lao động diện “Kỹ năng đặc định” người Việt Nam sau khi người lao động thực hiện đầy đủ các thủ tục cần thiết theo quy định của pháp luật Việt Nam.
Đồng thời, người lao động cần nằm trong “Danh sách xác nhận” được cấp bởi Bộ Lao động, Thương Binh & Xã hội Việt Nam gồm:
– Những lao động được phái cử bởi các tổ chức, doanh nghiệp được Bộ LĐ-TB&XH Việt Nam cho phép đưa lao động kỹ năng đặc định đi làm việc tại Nhật Bản.
– Những công dân Việt Nam đang cư trú ở Nhật Bản đã được cơ quan tiếp nhận lao động tuyển dụng trực tiếp, bao gồm các đối tượng sau:
- Những người được miễn các kỳ kiểm tra và thi, gồm thực tập sinh kỹ năng đã hoàn thành chương trình thực tập sinh kỹ năng Nhật Bản số 2 hoặc số 3.
- Du học sinh đã tốt nghiệp ít nhất khóa học 2 năm của các trường ở Nhật Bản và thi đỗ các kỳ kiểm tra kỹ năng nghề và tiếng Nhật.
III. 2 Loại visa đặc định Nhật Bản mới nhất 2024
1. Visa kỹ năng đặc định loại 1
a, 14 Ngành nghề được tiếp nhận theo chương trình kỹ năng đặc định loại 1
Hiện tại, các bạn theo chương trình thực tập sinh chỉ có thể quay lại Nhật Bản và được chấp nhận/xét duyệt tư cách lưu trú kỹ năng đặc định loại 1. Dưới đây là danh sách 14 ngành nghề bạn cần chú ý:
- Xây dựng (建設業)
- Ngành điện – điện tử (電気電子情報関連産業)
- Ngành đóng tàu, hàng hải (造船・舶用工業)
- Nông nghiệp (農業)
- Ngành hàng không (航空業)
- Ngành công nghiệp vật liệu (素形材産業)
- Ngư nghiệp (漁業)
- Ngành dịch vụ ăn uống (外食業)
- Vệ sinh các toà nhà (ビルクリーニング)
- Ngành chế tạo máy (産業機械製造業)
- Ngành khách sạn (宿泊業)
- Ngành bảo dưỡng, sửa chữa oto (自動車整備業 )
- Ngành công nghiệp sản xuất thực phẩm và đồ uống (飲食料品製造業)
- Ngành hộ lý (介護)
Chú ý: Trên đây là 14 ngành nghề theo được tiếp nhận thông qua chương trình kỹ năng đặc định loại 1 được quy định tại Pháp lệnh của Bộ pháp vụ. Nếu thêm hoặc xóa bớt ngành nào chỉ cần chỉnh sửa Pháp lệnh mà không cần phải sửa Luật.
b, Những điều kiện bắt buộc đối với visa kỹ năng đặc định loại 1
Để xét duyệt chính xác và đúng nhu cầu của người lao động, Chính Phủ nhật cũng phân loại theo nhiều đối tượng lao động khác nhau mà đưa ra các yêu cầu khác nhau. Cụ thể:
Đối với thực tập sinh đã hoàn thành chương trình TTS kỹ năng Nhật Bản số 2
- Đáp ứng tối thiểu 1 trong 2 yêu cầu sau: Có chứng chỉ chứng nhận thi đỗ kỳ thi chuyển giai đoạn 3 hoặc chứng nhận hoàn thành chương trình thực tập do Công ty tiếp dẫn cấp.
- Yêu cầu thi tay nghề: Đối với thực tập sinh quay lại theo tư cách đặc đinh đúng với ngành nghề cũ khi thực tập ở Nhật sẽ được miễn thi tay nghề. Còn nếu bạn quay lại không đúng với ngành nghề cũ, một ngành mà bạn thích thì phải thông qua kỳ thi tay nghề.
- Không nằm trong diện cấm Nhập cảnh vào Nhật Bản vì vi phạm các quy định luật lệ khi còn là thực tập sinh tại Nhật.
Chú ý: Ở visa kỹ năng đặc định loại 1 thì bạn sẽ không cần phải thi hay kiểm tra lấy lại chứng chỉ tiếng Nhật.
Đối với thực tập sinh đã hoàn thành chương trình TTS kỹ năng Nhật Bản số 3 và TTS xuất khẩu lao động Nhật Bản ngành xây dựng
- Yêu cầu thi tay nghề: Đối với thực tập sinh quay lại theo tư cách đặc đinh đúng với ngành nghề cũ khi thực tập ở Nhật sẽ được miễn thi tay nghề. Còn nếu bạn quay lại không đúng với ngành nghề cũ, một ngành mà bạn thích thì phải thông qua kỳ thi tay nghề.
- Không nằm trong diện cấm Nhập cảnh vào Nhật Bản vì vi phạm các quy định luật lệ khi còn là thực tập sinh tại Nhật.
Chú ý: Ở visa kỹ năng đặc định loại 1 thì bạn sẽ không cần phải thi hay kiểm tra lấy lại chứng chỉ tiếng Nhật.
*Còn đối với lao động phổ thông muốn tham gia chương trình Visa kỹ năng đặc định loại 1 cần đáp ứng đầy đủ các yêu cầu trong mục II
c, Quyền lợi đối với chương trình Visa Tokutei Ginou số 1
Khi được cấp visa kỹ năng đặc định số 1, người lao động sẽ nhận những quyền lợi sau:
- Được nhận mức lương cao hơn so với mức lương tối thiểu của người Nhật
- Thời hạn lưu trú tối đa lên tới 5 năm
- Và nhiều quyền lợi khác theo quy định của pháp luật đối với người lao động nước ngoài.
2. Visa kỹ năng đặc định loại 2
a, 2 Ngành nghề được chấp nhận theo chương trình visa kỹ năng đặc định số 2
Đối với visa kỹ năng đặc định loại 2 chỉ có 2 ngành nghề bạn có thể tham gia. Đó là:
- Ngành Xây dựng
- Ngành đóng tàu, hàng hải
b, Điều kiện để cấp visa kỹ năng đặc định loại 2
Đây là loại visa không giới hạn thời gian lưu trú, do đó, bạn cần phải là người có tay nghề cao, đủ khả năng gắn bó lâu dài với công việc.
Đặc biệt, bạn cần phải thi đỗ kỳ thi được Bộ Pháp Vụ quy định.
c, Quyền lợi của NLĐ khi đi theo chương trình visa kỹ năng đặc định số 2
- Được hưởng mức lương cao hơn mức lương tối thiểu của người Nhật
- Thời hạn Visa lưu trú tại Nhật là 05 năm và không giới hạn số lần gia hạn
- Có cơ hội xin Visa vĩnh trú tại Nhật
- Được bảo lãnh người thân qua Nhật sinh sống và làm việc
Chú ý: Nếu sau khi hết thời hạn của visa kỹ năng đặc định loại 1, sau khi hết hợp đồng và không xin xét duyệt được chương trình visa kỹ năng đặc định số 2 sẽ buộc phải về nước.
IV. So sánh chương trình Thực tập sinh với visa tokutei loại 1 và loại 2
| THỰC TẬP SINH | KỸ NĂNG ĐẶC ĐỊNH SỐ 1 | KỸ NĂNG ĐẶC ĐỊNH SỐ 2 | |
| Tư cách lưu trú | Người lao động sang Nhật với tư cách thực tập sinh kỹ năng đi học tập và nâng cao tay nghề, kỹ thuật và trở về đóng góp, phát triển cho nước nhà | Người lao động sang Nhật với tư cách lao động có thời hạn, làm việc trong các công ty tại Nhật | Người lao động sang Nhật với tư cách lao động và làm việc trong các công ty tại Nhật |
| Thời gian lưu trú | TTS số 1: 1 năm TTS số 2: 2 năm TTS số 3: 2 năm (Tổng cộng 5 năm) | Tổng 5 năm | Không giới hạn |
| Đối tượng | Không yêu cầu | TTS kỹ năng số 2 hoàn thành | Thi chuyển giao từ Kỹ năng đặc định số 1 |
| Công ty phái cử | Có | Không | Không |
| Nghiệp đoàn | Có | Không | Không |
| Tổ chức hỗ trợ | Không | Có | Có |
| Ngành nghề tiếp nhận | 77 ngành nghề | 14 Ngành | 2 Ngành |
| Chuyển công ty | Không được phép | Được phép | Được phép |
| Bảo lãnh gia đình | Không được bảo lãnh | Không được bảo lãnh | Được bảo lãnh |
| Lương cơ bản | Thấp hơn người Nhật | Tương đương người Nhật | Tương đương người Nhật |
V. Phân biệt visa kỹ năng đặc định với visa Thực tập sinh kỹ năng
Trong bài viết, iSempai có đề cập nhiều về chương trình TTS kỹ năng và có vẻ nếu đọc một vài lần bạn sẽ cảm thấy bối rối, vậy thì ở đây mình sẽ chỉ ra 3 điều khác biệt chính giữa 2 chương trình này nhé.
1. Khác nhau về mục đích của 2 chương trình này
Đối với chương visa thực tập sinh kỹ năng, mục đích chính không phải là đi làm mà là học tập và học hỏi những kiến thức mới nhất về thành tự, khoa học kỹ thuật tại Nhật Bản. Sau đó, bạn có thể dùng những kiến thức mà mình đã học tại Nhật Bản về Việt Nam xây dựng, đóng góp và phát triển ngành nghề này tại quê hương.
Tuy nhiên, vì một phần chênh lệch mức sống và thói quen sinh hoạt của người Nhật cũng rất phù hợp với nhiều người, nên nhiều người đã lựa chọn và tìm cách để có thể tiếp tục ở lại Nhật Bản học hỏi và làm việc. Theo thống kê từ tổ chức JITCO thì có đến 66% các doanh nghiệp tiếp nhận TTS nước ngoài vào làm việc sau quá trình học tập.
Do đó, chương trình visa kỹ năng đặc định được tạo nên, nhằm thu hút những thực tập sinh kỹ năng này ở lại Nhật Bản để làm việc. Vừa giúp xứ Phù Tang tiết kiệm được thời gian đào tạo cũng như giải quyết vấn đề nan giải đó là thiếu hụt nguồn lao động chất lượng.
2. Một điểm khác biệt nữa là quy định về quốc tịch của 2 chương trình
Hiện nay, Chính phủ Nhật chỉ tiếp nhận Thực tập sinh kỹ năng đến từ 1 trong 15 quốc gia sau: Ấn Độ, Indonesia, Uzbekistan, Campuchia, Srilanka, Thái Lan, Trung Quốc, Nepal, Bangladesh, Philipin, Peru, Myanmar, Mông Cổ, Lào, Việt Nam. Đây là những Quốc gia, vùng lãnh thổ đã ký hiệp định với Nhật Bản.
Trong đó, chương trình visa kỹ năng đặc định có điều kiện nới lỏng hơn, bất kỳ công ty nào cũng có thể nhận người lao động đến từ bất kỳ quốc gia nào. Tuy nhiên, để được cấp visa kỹ năng đặc định loại 1 thì bạn phải thông qua kỳ thi sát hạch tay nghề và trình độ tiếng Nhật cơ bản do Chính phủ Nhật quy định.
Nhưng hiện nay, mới chỉ có 8 quốc gia, vùng lãnh thổ có tổ chức các kỳ thi liên quan đến visa kỹ năng đặc định đó là: Việt Nam, Trung Quốc, Indonesia, Thái Lan, Myanmar, Campuchia và 2 nước nữa. Chính vì thế, thời điểm hiện tại, đa số NLĐ theo chương trình visa kỹ năng đặc định sẽ đến từ 8 quốc gia này là chính.
3. Các bên liên sau tới quá trình xin visa
Đối với chương trình visa kỹ năng đặc định, đây là loại visa lao động, do đó các bên liên quan thông thường sẽ gồm người lao động và công ty tiếp nhận có ký kết với nhau thông qua hợp đồng lao động.
Trong đó, visa thực tập sinh lại có phần phức tạp hơn với 5 bên tham gia vào quá trình này. Bao gồm: nghiệp đoàn tại Nhật, xí nghiệp tiếp nhận thực tập sinh tại Nhật, công ty môi giới XKLĐ tại Việt Nam, người lao động, cơ quan hỗ trợ thực tập kỹ năng.
VI. Giấy tờ, thủ tục xin visa kỹ năng đặc định mới nhất
Để có thể thông qua và nhận visa kỹ năng đặc định, ngoài việc đáp ứng được yêu cầu của chương trình, bạn cũng cần chuẩn bị một bộ hồ sơ thật đầy đủ bao gồm:
| Loại giấy tờ | Đối tượng | ||
| Lao động chưa từng đi Nhật | Thực tập sinh đã về nước | Du học sinh đã về nước | |
| Hộ chiếu | x | x | x |
| Thẻ ngoại kiều | x | x | |
| Giấy chứng nhận đỗ kỳ thi chuyển giai đoạn hoặc giấy hoàn thành thực tập | x | ||
| Bằng cấp tốt nghiệp cao nhất | x | x | x |
| CV góc | x | x | |
| Giấy hoàn thành chương trình học tại Nhật | x | ||
| Giấy khám sức khỏe | x | x | x |
| Chứng chỉ thi Tokutei | x | x | x |
| Ảnh cá nhân | x | x | x |
Lưu ý: Đối với thực tập sinh quay lại lần 2 theo dạng thị thực đặc định theo đúng ngành nghề trước đó bạn học tập và làm việc thì sẽ được miễn các kỳ thi tiếng Nhật và kỳ thi kiểm tra tay nghề.
VII. Một số câu hỏi về visa tokutei ginou
1. TTS 3 năm có được chuyển qua visa tokutei ginou không
Trong trường hợp, TTS bị công ty/xí nghiệp chấm dứt hợp đồng vì không đảm bảo năng lực cũng như yêu cầu công việc trước 3 năm thì có câu trả lời cho câu hỏi này là KHÔNG. Bạn không thể xin được visa kỹ năng đặc định đâu.
Còn đối với TTS kết thúc thực tập sớm hơn 3 năm nhưng không phải lý do tại bản thân mà là do xí nghiệp, công ty mà thời gian làm việc trên 80% trong hợp đồng thì bạn hoàn toàn có thể xin đổi sang visa kỹ năng đặc định và tiếp tục làm tại Nhật Bản.
2. Địa điểm tổ chức kỳ thi visa kỹ năng đặc định
Hiện nay, kỳ thi cho visa kỹ năng đặc định đăng được tổ chức tại 9 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Thông thường, kỳ thi sẽ diễn ra tại Thủ đô Hà Nội, bạn có thể tham khảo thông tin chi tiết về kỳ thi tại iSempai để biết chi tiết nhé.
3. Du học sinh có chuyển sang visa kỹ năng đặc định được không
Nếu du học sinh ở Nhật hoàn thành các chương trình tiếng Nhật và thi đỗ kỳ thi kỹ năng nghề tại Nhật có thể chuyển đổi visa du học sang visa kỹ năng đặc định. Tuy nhiên, cơ sở đào tạo sẽ kiểm tra chương trình nghiêm ngặt để chắc chắn bạn đủ điều kiện cũng như yêu cầu để chuyển đổi. Nếu bạn vi phạm quy định của trường Nhật ngữ, Cao đẳng, Đại học, trường Chuyên môn dẫn đến bị cho nghỉ học thì đây sẽ là yếu tố khiến bạn rất khó để chuyển đổi sang visa kỹ năng đặc định.
4. Visa đặc định có bảo lãnh người thân sang được không
Câu trả lời là hoàn toàn Có thể. Tuy nhiên, bạn cần phải sở hữu visa kỹ năng đặc định loại 2. Đối với thị thực được cấp cho loại visa này, bạn hoàn toàn có thể đưa vợ/chồng, con cái sang sinh sống tại Nhật Bản. Còn với visa tokutei ginou loại 1, bạn vẫn chưa đủ điều kiện để bảo lãnh người thân sang đâu nhé.
Trên đây là tổng hợp toàn bộ thông tin về visa kỹ năng đặc định mà bất kỳ bạn du học sinh hay ai đang có nhu cầu sang Nhật diện xuất khẩu lao động quan tâm. Trong bài viết này, iSempai đã cố gắng trình bày một cách dễ hiểu nhất để bạn có thể hiểu một cách tổng quan về chương trình đặc biệt này của Chính phủ Nhật Bản. Tuy nhiên, nếu bạn có thắc mắc nào, và cần sự hỗ trợ từ iSempai thì chúng tôi hoàn toàn lắng nghe và cố gắng để giúp đỡ bạn hoàn thành quá trình này.
